Waterhuishouding

De klimaatverandering gebeurt hier en nu. Volgens de klimaatmodellen gaan we lange droge zomerperiodes, afgewisseld met hevige regenbuien, tegemoet. Onze huizen, tuinen , steden en infrastructuur zijn niet afgestemd op het klimaat van de 21ste eeuw.

Een groot deel van het hemelwater gaat verloren in sterk verstedelijkt (en verhard) gebied, zeker bij hevige regenval. Met hun aanwassende bevolking zullen steden verder verdichten. Het besef groeit dat we elke druppel moeten bijhouden. Ruimte voor groen en water wordt essentieel.

Een goede waterhuishouding vormt één van de grootste uitdagingen voor de toekomst.

In deze reeks belichten we hoe een aantal be.exemplary projecten hier reeds rekening mee houden in hun ontwerp.

Ambassade, laureaat be.exemplary 2018

Bij dit project worden metselwerk en beton volledig gebannen uit de tuin. Voor de paden in en rondom de site wordt een mengsel van klei en vulkanisch gesteente gebruikt. Deze combinatie zorgt voor een stevige ondergrond die toch nog bijzonder waterdoorlatend is. Het regenwater kan op deze manier in de natuurlijke waterkringloop teruggevoerd worden.

Het uitgebreide groendak van 285 m² zorgt niet alleen voor meer natuur in de stad: overvloedige regenval wordt gebufferd waardoor het gefaseerd kan infiltreren en verdampen. Kleine gravitaire citernes vangen het regenwater eveneens op om de groendaken via een zwaartekracht-druppelsysteem te bevochtigen in drogere periodes.

Voorts dekt een grote regenwaterrecuperatietank van 7,5 m³ tot 65% van de waterbehoefte van de gemeenschappelijke ruimtes, de wasruimte en de tuinen.

Het grijs water (licht verontreinigd afvalwater dat afkomstig is van huishoudelijke handelingen) wordt voor 90% teruggewonnen en hergebruikt.

Mutsaard, laureaat be.exemplary 2018

Doordacht en zorgvuldig omgaan met regenwater staat centraal in het ontwerp van dit scholencomplex. Men zet in op een vermindering van het verbruik, educatie, recuperatie, buffering, vertraagde afvoer en infiltratie. De doelstelling is om lozing van regenwater in het rioolsysteem zo goed als uit te sluiten en op speelse wijze de kinderen te sensibiliseren.

Men streeft naar maximale natuurlijke infiltratie en verdamping van het regenwater door zo weinig mogelijk te bebouwen en groendaken uit sedum (vegetaties, die zichzelf in stand houden en zich verder ontwikkelen, waarbij onderhoud minimaal is) aan te leggen.

Via een waterbassin wordt het opgevangen regenwater van de speelplaats en van een overdekte luifel vertraagd afgevoerd en doorheen bassins met beplanting biologisch verwerkt. Dit water kan hergebruikt worden als spoelwater voor toiletten, voor onderhoud en omgevingsaanleg.

Op het laagste punt van het perceel zorgt een infiltratie-krattensysteem voor gecontroleerde infiltratie in de ondergrond.

Het drinkwaterverbruik wordt voorts beperkt door waterbesparende toestellen en kraanwerk te plaatsen.

Tiny Little Paradise, laureaat be.exemplary 2019

Bij dit kleinschalige, doch doordachte project komt het grootste deel van het regenwater (73%) direct in de tuin op volle grond terecht en kan het zo op natuurlijke wijze infiltreren. Alle dakoppervlaktes worden aangesloten op regenwaterrecuperatietanks of staan rechtstreeks in verbinding met de tuin.

Drie regenwaterrecuparatietanks van 2000 liter vangen het water op van de grootste dakoppervlakte en zijn via een pomp aangesloten op het sanitair systeem en op de wasmachine. Op deze manier kan tot 90% in het doucheverbruik voorzien worden.

Kleinere dakoppervlaktes hebben kleinere regenwaterrecuperatietanks die gravitair werken en o.a. gebruikt worden voor de moestuin.

Een semi-intensief groendak buffert het regenwater alvorens het via een overloop in de tuin loopt.

Tenslotte wordt het drinkwaterverbruik beperkt door de installatie van een droog composttoilet.

Zwembad, laureaat be.exeplary 2016

Rationeel waterbeheer is voor een zwembad meer dan een must. Het project Zwembad nam uitgebreide maatregelen om de behoefte aan water bij de exploitatie van het gebouw te beperken.

Zo wordt er maximaal ingezet op het terugdringen van het waterverbruik door buffering en hergebruik van regenwater als sanitair water en (suppletie-)water voor het zwembad.

Het zwembad wordt buiten bezetting afgedekt zodat er minder verdamping en dus minder vers water nodig is.

Een groendak buffert tot 40% van het regenwater. Water dat niet gebufferd kan worden, wordt via de overloop van een regenwaterbuffer in de kelder afgevoerd naar de op de campus aanwezige vijver.

Ook aan het grijswaterbeheer is gedacht: een installatie voor spoelwaterrecuperatie zuivert het spoelwater van de filters (5500 tot 6000 m³/jaar) en maakt het weer geschikt voor gebruik als zwemwater. Op deze manier kan tot 70% van het spoelwater (zo’n 4000 m³) worden gerecupereerd.

Novacity, laureaat be.exemplary 2019

Bij dit grootschalige project wordt het regenwater op de daken gebufferd door groendaken waarna het verdampt of verder infiltreert. Het overtollige water komt vervolgens in een ruime regenwaterrecuperatietank van wel 198 m³ terecht en voorziet in 75% van de behoefte aan spoelwater voor de toiletten (zowel residentieel als voor de bedrijven op de site), de watervoorziening voor (moes)tuinen evenals water voor het reinigen van de gemeenschappelijke ruimtes en voertuigen. Op deze manier wordt het gebruik van kostbaar drinkwater beperkt.

De groendaken, de talrijke (semi-)waterdoorlatende oppervlakten en de talrijke groene ruimten met vaste beplanting zorgen voor een grote opname van het regenwater op de site. Dit bevordert niet alleen de biodiversiteit in de zeer verstedelijkte wijk waar Novacity zich bevindt. Een ander voordeel is dat het hitte-eiland effect in warme zomermaanden sterk afgeremd wordt.