Hout

Verstedelijking en groei van de menselijke bevolking verhogen de druk op de kostbare hulpbronnen van onze planeet. We moeten daarom ook onze benadering tot bouwen radicaal heroverwegen. Hout is een van onze meest traditionele bouwmaterialen en speelt een sleutelrol.

Toch lijkt hout als constructiemateriaal een emotionele reactie op te roepen. Het gebruik van hout mag natuurlijk niet losstaan van inspanningen tot bosverbetering als onderdeel van een emissiebeperkingsstrategie.

Het gebruik van hout in de bouw is minder koolstofintensief als we het vergelijken met de impact van staal en beton. Daarom zal het verhogen van het gebruik van hout in de bouw samen met goed bosbeheer de CO2-impact kunnen doen dalen.

In deze reeks belichten we hoe een aantal be.exemplary projecten hier reeds rekening mee houden in hun ontwerp.

Jolly, laureaat be.exemplary 2019

Jolly trekt volledig de kaart van houtskeletbouw in prefabicage. Het is een flexibele, droge, lichte en snelle bouwmethode: het hele gebouw bestaat uit een CLT-constructie die slechts in een paar weken tijd werd gemonteerd.

Cross Laminated Timber (CLT), ofwel kruislaaghout is een innovatief houtprodukt dat is opgebouwd uit kruislings verlijmde latten. Deze latten kunnen gebruikt worden voor zowel wand-, vloer- en dakelementen, waarbij alle uitsparingen (ramen, deuren, electroleidingen) vooraf worden uitgefraisd. Dit maakt het mogelijk om nauwkeurig, snel en eenvoudig te bouwen.

De inzet van materieel op de bouwplaats is gering en daardoor is de methode bijzonder geschikt voor projecten met weinig ruimte. Doordat het een droge bouwmethode betreft is bouwvocht vrijwel niet aanwezig en is het niet nodig de woning droog te stoken. Houtskeletbouw is energiezuinig, zowel tijdens de bouw als in het gebruik.

Jolly bestaat uit comfortabele leefruimtes met een ruwe en warme houtlook en een gezond binnenklimaat: het hout “ademt” en maakt hygroregulatie mogelijk waarbij overtollig vocht wordt geabsorbeerd.

Projet 506, laureaat be.exemplary 2019

Project 506 betreft de afbraak van een klein arbeidershuisje en de bouw van een driekamerwoning voor één gezin, met prefab houtskelet.

Aangezien dit project aan een drukke rijbaan gelegen is, werd onder andere gekozen voor deze snelle bouwmethode waarbij de overlast tot een minimum beperkt kon blijven.

Na de funderingswerken werd een 3D-modellering van het nieuwe huis gemaakt op basis waarvan een nauwkeurige prefabricage van het houtskelet (met verdiepingen, scheidingswanden, gevel en dak) in de werkplaats mogelijk was.

In totaal had men slechts 4 dagen nodig voor de opbouw van dit houtskelet.

Ondanks het smalle perceel is het nieuwe huis ruim, comfortabel en licht. De houten constructie wordt zoveel mogelijk zichtbaar gelaten. Het ontwerp van de woning, de bouwwijze, de keuze van de afwerkingsmaterialen werden allemaal ingegeven door een zoektocht naar eenvoud, rationaliteit, ecologie en duurzaamheid.

Brunfaut, laureaat be.exemplary 2016

Bij de renovatie van de Brunfaut-toren wil men het gebruik van hout herintroduceren in de sociale woningbouw.

Cross Laminated Timber (CLT), ofwel kruislaaghout is zeer robuust en wordt ook wel 'het nieuwe beton' genoemd. Inmiddels zijn er gebouwen van tot wel 24 verdiepingen die ermee worden gerealiseerd.

Zo worden vanaf de 6de bouwlaag CLT-vloeren geplaatst tot de 22e en hoogste verdieping. Dankzij de inzet van deze prefabricagetechniek kan er zo tot één verdieping per week afgewerkt worden. De massief houten vloer blijft als plafond zichtbaar en geeft de appartementen zo een warm aspect.

De buitenschil van de toren wordt bekleed met geprefabriceerde houten gevelcaissons die opgevuld zijn met minerale wol. Ook het dak zal opgebouwd worden in massief hout.

Men kiest voor hout omdat het hoog scoort op vlak van duurzaamheid en energieprestatie. Bovendien genereert de plaatsing van houten constructies ter plaatse een beperkte hoeveelheid afval en vraagt het een lagere energieproductie.

Jaspar, laureaat be.exemplary 2018

Jaspar is een project waarbij een woning met dienstmeisjeskamers verbouwd werd tot een duplex appartement met 3 slaapkamers, met prefab houtskelet.

Na prefabricage van de constructie (het houten frame, scheidingswanden en vloeren in gelamineerd fineerbeuken) in de werkplaats, werd de montage ervan op de site in slechts 4 werkdagen gerealiseerd.

Beukenhout wordt uit duurzame bosbouw verkregen en bezit voortreffelijke technische eigenschappen voor constructieve houtbouw, zoals een aanzienlijk hoger draagvermogen dan naaldhout.

De keuze voor prefabricage maakt demonteren en hergebruik van de verschillende elementen- mogelijk. Het materiaalgebruik wordt geminimaliseerd door de lichtgewicht structuur. Snijafval wordt in het atelier gerecycleerd. Overlast voor de buurt tijdens de werken wordt vermindert door de snelle montage en minder werfafval.

Optima, laureaat be.exemplary 2018

De typerende schuine daken van het Optima- en het De Kriek-gebouw zijn opgetrokken uit CLT-panelen (Cross Laminated Timber).

Dit lichte materiaal zorgt ervoor dat de structuur die het ondersteunt niet wordt overbelast. Het hout is onbewerkt gelaten op de plafonds van de hoogste verdiepingen.

Ook de overkappingen op de site zijn opgebouwd uit dit materiaal.

Het prefabricagesysteem van de dakconstructies is zeer flexibel en maakt demontage eenvoudig. Het zorgt er eveneens voor dat er minder werfafval is en de duur van de werf kan worden ingekort.